خواص پلاتین
مقدمه
پلاتین یکی از با ارزش ترین فلز های گرانبها است. رنگ سفید نقره ای زیبایی دارد و بر خلاف نقره کدر نمی شود. تحت تأثیر مواد شیمیایی رایج خانگی قرار نمی گیرد و توسط کلر، سفید کننده یا مواد شوینده آسیب نمی بیند یا تغییر رنگ نمی دهد. میتوان گفت که از تمام فلزات جواهرات سخت تر و با دوام تر است، ولی به دلیل استحکام و انعطاف پذیر بودن هنوز باید با فلزات دیگر آلیاژ شود تا از خم شدن و تغییر فرم آن جلوگیری شود. پلاتین طبیعی معمولا حاوی مقادیر کمی از عنصر کمیاب ایریدیوم است. در جواهرات، ایریدیوم با پلاتین آلیاژ می شود تا چقرمگی آن را افزایش دهد. جواهرات پلاتین معمولا 90 تا 95 درصد خالص هستند.
چه زمانی پلاتین شناخته شد؟
اگر چه مصریان باستان از پلاتین آگاه بودند، آثار پلاتین کمی از مصر باستان باقی مانده است. سابقه تاریخی بسیار غنی تری از متالورژی پلاتین در دنیای جدید وجود دارد. مصنوعات پلاتین قبل از کلمبیا شامل اقلام زینتی مانند جواهرات و مجسمه ها و همچنین وسایل کاربردی مانند موچین و قلاب ماهی است.پس از فتوحات اسپانیایی ها در آمریکای جنوبی، کشف پلاتین معمولاً به افسر نیروی دریایی آنتونیو دی یولوا نسبت داده می شود، که در سال 1735 با چیزی مواجه شد که اسپانیایی ها آن را پلاتینو می نامند، به معنای 'نقره کوچک'. در ابتدا، اروپایی ها پلاتین را فلزی بی ارزش می دانستند.این تصور زمانی تغییر کرد که پنج دهه بعد جواهرات پلاتین به دربار لویی شانزدهم فرانسه معرفی شد. پادشاه پلاتین را تنها فلز مناسب برای سلطنت اعلام کرد و از آن زمان با ثروت و موقعیت اجتماعی همراه بوده است.
ویژگی های فیزیکی پلاتین چیست؟
مانند بسیاری دیگر از فلزات سفید، پلاتین دارای درخشش و درخشش سفید طبیعی است.پلاتین یک فلز بسیار متراکم است و به طور قابل توجهی سنگین است. یک جواهر ساخته شده از پلاتین حدود 30 درصد سنگین تر از همان قطعه ای است که در طلای سفید 18 عیار ساخته شده است.سختی پلاتین دارای درجه سختی Mohs از 4 تا 4.5 است (حداکثر سختی 10 است) که آن را از طلا و نقره سخت تر می کند.پلاتین یک فلز بسیار چکش خوار است زیرا بسیار فلزی قابل انعطاف است، میتوان بدون شکستن خم شود و این از خرد شدن آن در هنگام ضربه یا افتادن محافظت می کند.پلاتین بسیار مقاوم است زیرا با اکسیژن، آب یا اکثر اسیدها واکنشی نشان نمی دهد.
آیا پلاتین کمیاب است؟
پلاتین بسیار کمیاب تر از طلا و نقره است. تنها حدود 6 میلیون اونس (170 تن متریک) پلاتین سالانه تولید می شود، در حالی که حدود 108 میلیون اونس (3062 متریک تن) طلا و حدود 860 میلیون اونس (24381 متریک تن) نقره تولید می شود.
آیا جواهرات پلاتینیوم ضد حساسیت هستند؟
پلاتین خالص ضد حساسیت است، به این معنی که به ندرت باعث تحریک پوست می شود. در یک مطالعه روی 446 نفر، تنها دو نفر به پلاتین واکنش نشان دادند.از آنجایی که بیشتر فلزات آلیاژی جواهرات پلاتین 95 درصد خالص هستند، شما نباید با پوشیدن پلاتین مشکلی داشته باشید، حتی اگر پوست حساسی داشته باشید.
آیا جواهرات پلاتین کدر یا خورده می شوند؟
از آنجایی که پلاتین یک فلز نجیب است، کدر نمی‌شود، اکسید نمی‌شود یا دچار خوردگی دیگر نمی‌شود. فلزات نجیب از نظر شیمیایی بی اثر هستند، به این معنی که با مواد شیمیایی یا رطوبت واکنش نشان نمی دهند.
متضاد فلزات نجیب، فلزات پایه هستند که از نظر شیمیایی واکنش پذیر هستند. به عنوان مثال، آهن فلز پایه زمانی که به اکسیژن و رطوبت واکنش نشان می دهد زنگ می زند - به همین دلیل است که شما اغلب جواهرات آهنی را نمی بینید!
با این حال، از آنجا که جواهرات پلاتین از 100٪ پلاتین خالص ساخته نمیشوند، همیشه در برابر هر نوع خوردگی شیمیایی مصون نیستند. برای ایمن بودن، جواهرات خود را قبل از رفتن به استخر شنای کلردار در بیاورید یا با مواد تمیزکننده خشن مانند سفید کننده استفاده نکنید.
آیا جواهرات پلاتین خراشیده می شوند؟
پلاتین مستعد خراش است، به خصوص حلقه های پلاتین. شما نمی‌توانید به طور کامل از خراشیدگی جلوگیری کنید، اما می‌توانید با درآوردن حلقه‌های خود قبل از کار با ابزار و انجام کارهای دستی یا انجام هر کاری که باعث ایجاد خش روی جواهر شما می شود جلوگیری کنید.هنگامی که قطعات پلاتین خود را نگهداری می کنید ، باید آنها را به طور جداگانه در یک کیف پارچه ای یا جعبه آستردار نگهداری کنید، تا در اثر برخورد با جواهرات دیگر شما خراشیده نشوند.
مضرات پلاتین چیست؟
یک قطعه جواهرات پلاتین اغلب بیشتر از همان قطعه ای که در طلای سفید 18 عیار انجام شده است، قیمت دارد. این به این دلیل است که پلاتین چگالی بیشتری نسبت به طلا دارد، بنابراین برای ایجاد اقلام هم اندازه به مقدار بیشتری نیاز است. آلیاژهای پلاتین نیز خلوص بالاتری نسبت به آلیاژهای طلا دارند.
پلاتین اندود رودیوم چیست؟
رودیوم یکی دیگر از فلزات گروه پلاتین است که به دلیل رنگ سفید بسیار روشن خود شناخته شده است. معمولاً به عنوان یک روکش الکتریکی نازک روی حلقه‌های نامزدی طلای سفید اعمال می‌شود تا رنگ گرم طبیعی طلای سفید را بپوشاند و درخشندگی درخشانی به آن بدهد. همچنین یک سد محافظ تشکیل می دهد که به محافظت در برابر سایش و شکستگی کمک می کند.پلاتین را میتوان با روکش رودیوم نیز آبکاری کرد – اگرچه اکثر جواهرات این کار را توصیه نمی‌کنند، زیرا پلاتین صیقلی به خودی خود براق و درخشان است و رنگ زردی ندارد که نیاز به پوشاندن داشته باشد.برخی افراد روشنایی خیره کننده حلقه نامزدی با روکش رودیوم را ترجیح می دهند. ظرف یک تا دو سال پس از استفاده منظم از بین می‌رود و نیاز به آبکاری مجدد دارد،
پلاتین در کجا یافت می شود؟
طبق گزارش شورای سرمایه گذاری جهانی پلاتین، 97 درصد از پلاتین جهان تنها در چهار منطقه یافت می شود. آفریقای جنوبی مسئول 72 درصد تولید سالانه جهانی است. سه منطقه دیگر روسیه (11%)، زیمبابوه (8%) و آمریکای شمالی (6%) هستند.بیشتر پلاتین در اعماق پوسته زمین نسبت به سایر فلزات یافت می شود، بنابراین استخراج آن معمولاً در زیر زمین انجام می شود.
آلیاژهای پلاتین چیست؟
جواهرات پلاتین از آلیاژ ساخته شده اند، نه تنها پلاتین خالص. آلیاژ کردن (اختلاط) پلاتین با سایر فلزات استحکام و دوام آن را افزایش می دهد و امکان ایجاد طرح های جواهرات کاربردی را فراهم می کند.
فلزات گروه پلاتین ایریدیوم و روتنیم اغلب در آلیاژهای پلاتین استفاده می شوند. مانند پلاتین، هر دو فلز گرانبها سفید هستند. اما بر خلاف پلاتین، سخت و شکننده هستند. در دوزهای کوچک، آنها به پلاتین استحکام می بخشند بدون اینکه درخشندگی یا چکش خواری آن را به خطر بیندازند.
کبالت یکی دیگر از فلزات سفید نقره ای است که در آلیاژهای پلاتین استفاده می شود. اگرچه کبالت یک فلز گرانبها نیست، اما سخت و براق است، بنابراین برای آلیاژ کردن با پلاتین مناسب است.
راهکارهای نگهداری از پلاتین
- از تماس جواهرات پلاتین با مواد شوینده و سایر مواد شیمیایی جلوگیری کنید؛ زیرا تماس این مواد با جواهرات موجب آسیب رساندن و خراش فلزات گرانبها می گردند.
- در حین استفاده از این جواهر، از پرداختن به باغبانی و کار سنگین اجتناب کنید.
- پلاتین را در یک محفظه جداگانه و به دور از سایر جواهرات خود قرار دهید، زیرا تماس این فلز با سایر جواهرات ممکن است موجب ایجاد آسیب و خراش در این جواهر گردد.
- اگر جواهر پلاتین شما نیازمند تعمیر است باید به این نکته توجه داشته باشید که از آلیاژ پلاتین برای این کار استفاده شود؛ زیرا در صورتی که به جای استفاده از پلاتین از فلزات دیگری مانند طلای سفید استفاده شود موجب کدر شدن و از بین رفتن شفافیت این فلز می گردد.
روش تمیز کردن پلاتین
برای تمیز کردن پلاتین، آن را درون آب گرم و صابون قرار دهید و در نهایت با یک پارچه نرم و تمیز به آرامی روی آن بکشید تا این جواهر شما به خوبی تمیز شود و درخشندگی خود را به دست آورد.
خواص پلاتین برای مردان
پلاتین برای مردان خواص بسیاری دارد من جمله :
- عدم حساسیت زا بودن
- دوام و ماندگاری بالا
- خلوص بالای پلاتین
- ضد لک بودن
انواع کاربردهای فلز پلاتین
- ساخت جواهرات و زیورالات
- صنعت خودروسازی برای جلوگیری از تولید گازهای گلخانه ای
- شیمی درمانی برای درمان تومور ها
چرا فلز پلاتین گران قیمت است؟
بهترین، سخت ترین و سنگین ترین نوع فلز سفید، پلاتین است. این فلز دوام و ماندگاری بسیار بالایی دارد و همین ماندگاری و مقاومت بالا سبب شده تا در ساخت انواع زیورآلات از قبیل حلقه، دستبند و .. مورد استفاده قرار بگیرد. پلاتین بعد از رودیوم دومین فلز گران قیمتی است که در صنعت طلا و جواهرسازی کاربرد دارد. طلای زرد و معمولی را با رودیوم آبکاری می کنند که باعث درخشش و زیبایی بسیار زیادی می شود.