چگونه عیار سنجی طلا انجام می شود
عیارسنجی طلا یک فرآیند مهم در تعیین مقدار خلوص طلا است. در این فرآیند، می‌خواهیم بفهمیم که طلا مورد نظر چه میزان خالص است. به عبارت دیگر، ما می‌خواهیم بدانیم چه قدر از وزن طلا، واقعاً طلا خالص است و چه قدر از آن به فلزات دیگری مانند مس، نقره، پلاتین و رودیوم تشکیل شده است.
- استفاده از سنگ محک:
- در این روش، از یک سنگ محک سیاه‌رنگ استفاده می‌شود. این سنگ معمولاً از سیلیسیم و کوارتز تهیه می‌شود.
- ابتدا، نمونه طلا را روی سنگ محک می‌کشیم.
- سپس با ریختن تیزآب سلطانی یا اسید نیتریک بر روی طلا، واکنشی را بررسی می‌کنیم.
- رنگ تیزآب به ما کمک می‌کند عیار طلا را تشخیص دهیم:
- تیزآب با رنگ زرد: عیار ۱۰
- رنگ سبز در تیزاب سلطانی: عیار ۱۴
- تیزآب با رنگ قرمز: عیار ۱۸
- تیزآب با رنگ آبی: عیار ۲۲
- عیار سنجی طلا با روش ری گیری:
- این روش دقیق‌ترین روش عیارسنجی است که در آزمایشگاه‌های تعیین عیار طلا انجام می‌شود.
- ابتدا نمونه را روی سطح سنگ محک می‌کشیم.
- اگر هیچ اثری از خود روی سنگ به جا نگذارد، ممکن است این فلز طلا نباشد یا روکشی از طلا باشد.
- سپس تیزآب (محلول اسیدی) را روی سطح سنگ محک می‌ریزیم و واکنش‌های نمایان شده را بررسی می‌کنیم.
- برای بررسی دقیق‌تر، با استفاده از یک سوهان مقداری از طلا را جدا می‌کنیم و مقدار از تیزاب را روی آن می‌ریزیم:
- اگر هیچ واکنشی نشان ندهد، عیار طلای مورد نظر با تیزآب هم‌تراز است.
- اگر به رنگ سبز تیره درآید، عیار طلای مورد نظر از عیار تیزآب کمتر است.
- اگر شکل آن تغییر کند و شروع به کف کردن کند، ممکن است فلز مورد نظر طلا نباشد و یا درصد بسیار کمی طلا در آن وجود داشته باشد.
دستگاه‌های تشخیص عیار طلا دقیق و مفید هستند و در صنایع مختلف به کار می‌روند. در ادامه، به دستگاه XRF (X-Ray Fluorescence) می‌پردازیم:
XRF (X-Ray Fluorescence)
- دستگاه XRF از پرتو ایکس برای تشخیص عیار فلزات استفاده می‌کند.
- نمونه‌ای از طلا را در مقابل پرتو ایکس قرار می‌دهیم.
- پرتو ایکس باعث ایجاد فلوئورسانس در نمونه می‌شود. این فلوئورسانس به طول موج‌های خاصی دارد که به وسیله‌ی دستگاه ثبت می‌شود.
- با تحلیل طیف فلوئورسانس، می‌توان عیار و نوع فلزات موجود در نمونه را تشخیص داد.
- دستگاه XRF دقیق و سریع است و معمولاً در کارخانه‌ها و آزمایشگاه‌های تحقیقاتی استفاده می‌شود.