آشنایی کامل با ابزارهای طلاسازی

مقدمه

طلاسازی یکی از هنرهای باستانی و پر افتخار است که از دیرباز تا کنون، همچنان جایگاه ویژه‌ای در میان هنرهای دستی دارد. این هنر زیبا و پر جزئیات به طراحی، ساخت و پرداخت جواهرات و اشیاء زینتی از طلا می‌پردازد. از دوران باستان، طلا به عنوان یک فلز گرانبها و ارزشمند، نه تنها به دلیل زیبایی بلکه به دلیل ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خود مورد توجه بوده است.

برای آشنایی بیشتر دوره های آموزشی طلاسازی و جواهرسازی طلافنون لطفا به این لینک مراجعه فرمایید.

برای تبدیل طلا به جواهرات زیبا و جذاب، نیاز به ابزارهای خاص و دقیق داریم. ابزارهایی که هرکدام نقش حیاتی در فرآیند طلاسازی ایفا می‌کنند. از جمله این ابزارها می‌توان به دم باریک، دم مفتول، کمان اره، تیغ اره، تخته نسوز و فندک جوشکاری اشاره کرد. هر یک از این ابزارها به طلاساز کمک می‌کنند تا با دقت و هنرمندی، طرح‌ها و نقش‌های بی‌نظیری را بر روی طلا ایجاد کند و در نهایت جواهراتی خلق کند که همواره مورد تحسین و توجه قرار گیرند.

در ادامه به بررسی و آشنایی ابزار های طلاسازی می پردازیم:

1.دم باریک:

نوعی انبر با دهانه تیز از عقب به جلو که سطح فک‌های آن صاف و بدون دندانه است، مناسب برای نگه داشتن و تنظیم اجزای ریز طلا و جواهرات.در طلاسازی، دم باریک برای نگه‌داشتن و تنظیم قطعات ریز طلا و جواهرات استفاده می‌شود. این ابزار به طلاسازان کمک می‌کند تا با دقت بیشتری بر روی جزئیات کوچک کار کنند و کارهای ظریفی مانند شکل‌دهی و اتصال قطعات ریز را انجام دهند. دم باریک به دلیل طراحی خاص خود، یکی از ابزارهای ضروری در کارگاه‌های طلاسازی محسوب می‌شود.

2. دم مفتول:

این ابزار برای گرد کردن حلقه‌چه‌ها و بازوی گوشواره‌ها استفاده می‌شود. دم مفتول‌ها به دو نوع ایرانی و خارجی تقسیم می‌شوند.دم مفتول، که گاهی به نام دم گرد نیز شناخته می‌شود، یک نوع انبر تخصصی است که برای کار با سیم‌ها و مفتول‌ها طراحی شده است. این ابزار دارای فک‌های گرد و مخروطی است که به تدریج از عقب به جلو نازک‌تر می‌شوند.

در طلاسازی، دم مفتول برای ایجاد حلقه‌ها و گرد کردن سیم‌های طلا و نقره استفاده می‌شود. این ابزار به طلاسازان اجازه می‌دهد تا سیم‌ها را به شکلی دقیق و یکنواخت گرد کنند و در فرآیند ساخت جواهرات زیبا و پیچیده از آن‌ها استفاده کنند. دم مفتول به دلیل توانایی‌اش در ایجاد اشکال دقیق و کنترل شده، یکی از ابزارهای ضروری در کارگاه‌های طلاسازی محسوب می‌شود.

3. دم پهن:

دم پهن یا انبر تخت، ابزاری است که دارای فک‌های صاف، مسطح و مستطیلی شکل است. این طراحی باعث می‌شود تا اصطکاک بیشتری بین فک‌ها و قطعه کار ایجاد شود و قطعه را بهتر نگه دارد. در نتیجه، دم پهن به طلاسازان امکان می‌دهد تا قطعات را با دقت بیشتری نگه داشته و روی آن‌ها کار کنند.

در طلاسازی، دم پهن برای خم کردن و فرم دادن ورق‌های نازک طلا و همچنین نگه‌داشتن قطعات در حین کار استفاده می‌شود. به دلیل توانایی‌اش در ایجاد فشار یکنواخت و کنترل شده، این ابزار برای انجام کارهای دقیق و ظریف بسیار مناسب است. دم پهن یکی از ابزارهای پرکاربرد و ضروری در کارگاه‌های طلاسازی محسوب می‌شود.

4. کمان اره:

یکی از ابزارهای اصلی طلاسازی برای برش دقیق ورق‌های طلا. کمان اره‌های مختلف با عمق‌های متفاوت برای کارهای مختلف وجود دارند؛ عمق معمول کمان اره 20 سانتی‌متر است و طول دسته‌های آن معمولاً قابل تنظیم هستند.

کمان اره، ابزاری است که در طلاسازی برای برش دقیق و تمیز ورق‌های طلا استفاده می‌شود. این ابزار شامل یک قاب فلزی به شکل U و یک دسته است که به تیغه‌ای نازک و برنده متصل می‌شود. تیغه‌های کمان اره به راحتی قابل تعویض هستند و در اندازه‌ها و ضخامت‌های مختلف موجودند.

ویژگی مهم کمان اره این است که امکان برش‌های بسیار دقیق و جزئی را فراهم می‌کند. تیغه‌های اره بر اساس سختی دندانه‌ها شماره‌بندی می‌شوند و هنگام قرار دادن تیغه در کمان اره باید دقت شود که شیب دندانه‌ها به سمت پایین باشد تا برش به خوبی انجام شود. کمان اره یکی از ابزارهای حیاتی در کارگاه‌های طلاسازی است و به طلاسازان امکان می‌دهد تا طرح‌های پیچیده و ظریف را با دقت بالا برش دهند.

5. تیغ اره مویی:

تیغه‌های اره نباید با انبر یا وسایل دیگر کشیده شوند و فقط با دست کشیده شوند. تیغه‌های اره بر اساس سختی دندانه‌ها شماره‌بندی می‌شوند. هنگام قرار دادن تیغه در کمان اره باید شیب دندانه‌ها به سمت پایین باشد.

6. تخته نسوز:

از این تخته برای کارهایی که نیاز به حرارت بالا دارند، استفاده می‌شود. جنس آن معمولاً سرامیکی است.

تخته نسوز یک ابزار حیاتی در طلاسازی و صنایع مشابه است که برای محافظت از سطح کار در برابر حرارت بالا استفاده می‌شود. این تخته‌ها معمولاً از مواد سرامیکی ساخته شده‌اند که توانایی تحمل دماهای بسیار بالا را دارند.

در کارگاه‌های طلاسازی، تخته نسوز زیر کارهایی که نیاز به حرارت دارند، مانند لحیم‌کاری یا جوشکاری، قرار می‌گیرد. این تخته مانع از رسیدن حرارت به سطح کار یا میز می‌شود و از آتش‌سوزی یا آسیب به سطوح جلوگیری می‌کند. این ویژگی تخته نسوز را به یک ابزار ضروری و مهم در فرآیندهای حرارتی تبدیل کرده است.

7. فندک جوشکاری:

برای گرم کردن و جوشکاری طلا استفاده می‌شود. در کارگاه‌های آموزشی، از فندک استفاده می‌شود ولی در بازار بیشتر از اسمیت و دمبوری استفاده می‌شود.

فندک جوشکاری ابزاری است که برای روشن کردن مشعل‌های جوشکاری و لحیم‌کاری در طلاسازی و سایر صنایع فلزی استفاده می‌شود. این فندک‌ها به طور خاص طراحی شده‌اند تا شعله‌ی پایداری ایجاد کنند که بتواند فرآیند جوشکاری و لحیم‌کاری را شروع کند.

در طلاسازی، فندک جوشکاری معمولاً برای گرم کردن قطعات طلا و ایجاد اتصالات محکم با لحیم‌کاری به کار می‌رود. فندک‌های جوشکاری باید از گازهای خاصی مانند بوتان یا پروپان استفاده کنند که به عنوان سوخت عمل می‌کنند. این ابزار نقش مهمی در کارگاه‌های طلاسازی دارد، زیرا آغازگر فرآیندهای حرارتی است و به طلاسازان امکان می‌دهد تا با دقت و مهارت، جواهرات زیبا و مقاوم ایجاد کنند.

8. پنس:

این ابزار عمدتاً از جنس استیل است و برای قرار دادن لحیم بر روی نقطه جوش استفاده می‌شود.

پنس یک ابزار دستی دقیق و ظریف است که عمدتاً برای نگه‌داشتن و جابجایی اجسام کوچک و حساس استفاده می‌شود. این ابزار دارای دو بازوی بلند و باریک است که به هم متصل شده‌اند و به کمک آن‌ها می‌توان اجسام را با دقت بالا گرفت و جابجا کرد.

در طلاسازی، پنس برای قرار دادن لحیم بر روی نقطه جوش، نگه‌داشتن قطعات ریز طلا و همچنین جابجایی قطعات کوچک استفاده می‌شود. پنس‌ها معمولاً از جنس استیل ساخته می‌شوند تا مقاومت و دقت لازم را داشته باشند. این ابزار به دلیل توانایی‌اش در ایجاد کنترل و دقت بالا، یکی از ابزارهای ضروری در کارگاه‌های طلاسازی محسوب می‌شود.

9. چفت گیره:

ابزاری برای نگه‌داشتن قطعاتی که نمی‌توان به تنهایی روی تخته نسوز قرار داد.

10. فرچه نت:

برای تمیز کردن میز کار و هدایت براده‌ها به داخل نت استفاده می‌شود.

11. سواله جمع کن:

ابزاری برای جمع کردن سواله با استفاده از فرچه مویی؛ سواله‌ها به داخل سواله جمع کن ریخته می‌شوند.

12. قیچی:

برای برش مفتول‌های ظریف و لحیم در طرح‌های مختلف. قیچی‌های قمی از بهترین نوع ایرانی آن هستند.

13. پوست زبر و نرم:

برای تمیز کردن کار استفاده می‌شود. پوست زبر و نرم را می‌توان با لمس کردن یا با عدد نوشته شده در پشت پوست تشخیص داد؛ هر چقدر عدد کمتر باشد، پوست زبرتر است.